گیاهان هوایی یا اپی فیت (Epiphyte)

گیاه هوایی یا اپی فیت (Epiphyte) چیست؟ معمولا گیاهان را بر روی خاک مشاهده می نماییم که مواد مغذی و رطوبت مورد نیاز خود را از طریق خاک تامین می کنند که در حقیقت گیاهان زمینی (terrestrial) محسوب می شوند.

اما گروهی از گیاهان به صورت هوایی یا اپی فیت زندگی می کنند. اپی فیت (Epiphyte)در انگلیسی به معنی air plant یا گیاه هوایی معنی شده که ریشه آن ازدو کلمه یونانی : epi به معنی "بر روی" و phyton به معنی "گیاه" می باشد.

آیا گیاهان هوایی یا اپی فیت (Epiphyte) انگل محسوب می شوند؟

در حقیقت اپی فیت، موجود یا ارگانیسمی می باشد که بر روی سطح گیاه دیگر( معمولا بر روی شاخه، ساقه یا حتی برگ درختان) رشد کرده و رطوبت و مواد مغذی مورد نیاز خود را از هوا، باران و آب (برای گیاهانی که در آب زندگی می کنند) یا ضایعات محیط خود به دست می آورد. لذا این گروه از گیاهان انگل محسوب نشده و از گیاهی که روی آن زندگی می کند به عنوان تکیه گاه استفاده می نماید. لازم به یادآوری است که از خصوصیات بارز انگل ها، تامین مواد مغذی خود از طریق میزبان بوده و به مرور به آن آسیب می رساند.

گیاهان هوایی همانند سایر موجودات، در چرخه غذایی اکوسیستم نقش به سزایی داشته و منبع غذایی و زیستگاه مهمی برای موجودات دیگر نظیر حیوانات، قارچ ها، باکتری ها و ... محسوب می شوند.

چرا برخی گیاهان به صورت هوایی زندگی می کنند؟

گیاهان هوایی معمولا در جنگلهای گرمسیری پرباران زندگی می کنند که درختان به صورت مرتفع و انبوه رشد می کنند. این موضوع باعث رقابت شدید برای دریافت نور و آب برای ادامه زندگی می گردد. لذا برخی گیاهان به صورت هوایی و بر روی درختان و بالای آنها زندگی می کنند تا به نور دسترسی پیدا کنند. زندگی بر روی درخت باعث بروز مسائل دیگری می شود که اولین آن، تامین آب می باشد. بسیاری از ارکیده ها به صورت سودوبالب (pseudobulbs ) یا ضحیم کردن برگ و ساقه جهت ذخیره آب می باشند. ریشه های ارکیده های به صورت آبدار بوده که توسط لایه ای از سلولهای مرده به اسم velamen پوشیده اند و پس از پر شدن توسط رطوبت اتمسفر، شفاف شده تا نور را جذب نمایند.
گیاهان بروملیاد به شکل کوزه یا مخزن بوده تا آب را ذخیره نمایند. برخی از گونه های کاکتوسها که بومی جنگلهای پر باران می باشند نیز آب را در ساقه و برگهای خود ذخیره می کنند. گروهی از گیاهان هوایی دارای برگهای براق و واکسی می باشند تا اتلاف آب جلوگیری شود.

چه گونه های گیاهی ، اپی فیت هستند؟

تیلاندزیاها، کریپتانتوس ها و نئورژلیا ها و ارکیده ها را می توان از معمول ترین گونه های گیاه هوایی دانست به عنوان گیاهان آپارتمانی در منازل مسکونی پرورش و نگهداری می شوند.