روش های جایگذاری کود در خاک - بخش دوم

در بخش اول در خصوص معرفی روش های جایگذاری کود و اثرات جایگذاری کودهای ازته، فسفر و پتاسیم بر تولید محصول اشاره شد. در این قسمت در مورد سایر اثرات جایگذاری بیان می شود.

  جوانه زنی و سبز شدن بذر

جایگذاری کود همراه با بذر احتمال دارد باعث ضعف در جوانه زنی و تاخیر در رویش شود که دلیل آن به خاطر نمک های زیاد است در کود است. این اثر به مقدار زیادی به شاخص نمک ویژه کود بستگی دارد(specific fertilizer’s ‘salt index’) . برای مثال کلرید پتاسیم (60-0-0) و نیترات آمونیوم  (0-0-34)  دارای دو مورد از بیشترین شاخص های نمک است و بنابراین  اگر همراه با بذر جایگذاری شوند توانایی بالقوه منفی زیادی بر جوانه زنی بذر دارند.  در مقابل ، مونوآمونیوم فسفات (MAP )

(11-52-0) و در آمونیوم فسفات (DAP) (18-46-0) شاخص نمک کمی دارند و فقط سبب حداقل مشکلات در جوانه زنی خواهند شد. اوره (0-0-46) سبب مشکلات رویشی بزرگتر نسبت به نیترات آمونیوم که فرم آزادی از آمونیوم است می شود. به طور خاص، استفاده از 80 کیلوگرم ازت در هکتار سبب کاهش گیاهچه جو به میزان 73 درصد در زمانی که اوره بکار برده شد اما برای مقدار برای نیترات آمونیوم 13 درصد کاهش در گیاهچه جو گردید.

پخش کود و بذر در یک نوار عریض می تواند مشکلات جوانه زنی را به حداقل برساند زیرا تماس مستقیم کمی بین کود و بذر برقرار می شود. برای مثال، توزیع 40 کیلوکرن ازت در هکتار به وسیله اوره و بذر به شکل نواری به عرض 15 سانتیمتر باعث می شود 25 درصد کاهش گیاهچه گندم بهاره در مقایسه با 80 درصد کاهش گیاهچه در زمانی که اوره و بذر در نوار 2.5 سانتیمتری پخش شوند.در این مطالعه استفاده از اوره پوشش دار فقط سبب کاهش کمتر از 5 درصدی گیاهچه شد که احتمال دارد به دلیل پوششی باشد که سرعت تبدیل شدن اوره به آمونیوم  را کاهش می دهد. 

اثرات کود بر جوانه زنی و سبز شدن همچنین به نوع محصول و فاصله ردیف ها بستگی دارد. 

راندمان استفاده از کود و کیفیت آب

بیشترین درصد کود استفاده شده که توسط محصول جذب می شود (راندمان استفاده) برای به حداقل رساندن هزینه های کود و پتانسیل تلف شدن مواد مغذی در یک مزرعه مهم است. جایگذاری کود نشان داده است که بر راندمان استفاده از کود ازته و فسفر (PUE یا راندمان استفاده از فسفر و NUE یا راندمان استفاده از ازت) حتی در حالتی که تولید افزایش نیافته است اثر داشته است.بررسی ها نشان داده است راندمان استفاده از ازت در گندم زمستانه وقتی که نیترات آمونیوم به صورت نواری سطحی   استفاده شد نسبت به پخش سطحی، بیشتر بود. این موضوع مربوط به عدم پویایی یا حرکت بیشتر در ازتی است که از طریق پخش سطحی بکار برده شد زیرا کود بیشتر با میکروب های خاک در تماس خواهد بود. در مطالعه دیگری که بر روی گندم زمستانه انجام شد  راندمان استفاده از ازت  در تولیددانه  در جایگذاری اوره به صورت نواری پاییزه و در عمق 10 سانتیمتری به طور معنی داری بیشتر از جایگذاری اوره در پخش سطحی پاییزه بود. این اثر تا حدود زیادی  خنثی می شود وقتی که 45 کیلوگرم ازت اضافی در هکتار و در بهار داده شد اگرچه این ازت اضافی به طور معنی داری راندمان استفاده از ازت را در تولید دانه کاهش داد. 

راندمان استفاده از ازت در تولید دانه در روش نواری در عمق 10 سانتیمتر بیشتر از روش نواری در عمق 5 سانتیمتر بود. اختلاف میزان تولید در میان روش های مختلف جایگذاری معنی دار نبود اما پروتئین دانه به طور معنی برای روش های نواری زیر سطحی جایگذاری اوره بیشتر بود.سایرین همبستگی کمی را بین روش جایگذاری و راندمان استفاده از ازت اوره پیدا کردند. 

راندمان استفاده از فسفر در گندم زمستانه وقتی که به صورت نواری در عمق 10 سانتیمتری جایگذاری شد نسبت به زمانی که به روش های نواری سطحی و عمقی 5 سانتیمتر جایگذاری شد به طور معنی داری بیشتر بود. در گندم زمستانه، استفاده از کود فسفر به روش نواری و روش همراه با بذر سبب افزایش معنی دار راندمان استفاده از فسفر نسبت به روش پخش سطحی شد. جایگذاری می تواند به طور بالقوه بر کیفیت آب به وسیله تغییر در نشت مواد مغذی به آب های زیرزمینی یا سطحی اثر داشته باشد.برای مثال،وقتی که مونوآمونیوم فسفات در عمق 5 سانتیمتری تزریق شد  اتلاف روانآب آمونیوم و فسفات به طور معنی کمتر از وقتی بود این کود به صورت پخش سطحی استفاده شد.

علف هرز

تراکم علفهای هرز در روش نواری استفاده از کود کمتر از روش پخش سطحی می باشد زیرا مواد معذی کمتری در دسترس علف های هرز خواهد بود و بیشتر آن دردسترس محصولات قرار می گیرد.در یک مطالعه نشان داده شدکه استفاده از کود به روش نواری جانبی در عمق 8 سانتیمتر و عرض 6 سانتیمتر نسبت به پخش سطحی سبب کاهش تراکم علف های هرز و بیوماس جو وحشی و  علف دم روباهی در مزرعه گندم بهاره به میزان  20 تا 40 درصد شد. مولفان مقاله عنوان کردند دادن کود به روش نواری به تنهایی احتمال دارد به طور معنی داری برای کنترل علف هرز کافی نباشد اما در ترکیب با سایر روش ها (افزایش تراکم کاشت و تناوب های مختلف کشت) می تواند سبب استفاده از علف کش را بدون تلف شده تولید محصول کاهش دهد.

اثرات زمان استفاده از کود

زمان کوددهی با حداکثر تقاضای جذب مواد مغذی برای بهینه کردن تولید و کیفیت ضروری است. درکل میزان جذب مواد از ابتدای تا اواسط فصل رشد بیشترین مقدار است که نشان می دهد که چرا کوددهی نزدیک زمان کاشت بذر معمولا بسیار موثر است . در خاک هایی با بافت ریز تا متوسط استفاده از کود ازته در بهار  5 تا 10 درصد موثرتر از استفاده از آن در پاییز است اما در خاک درشت بافت این مقدار 10 تا 30 درصد است که به دلیل تلف شدن هایی نظیر شسته شدن از خاک و نشت به سمت پایین است. اگرچه این اختلاف ها در مناطق نیمه خشک کمتر قابل انتظار هستند. غلاتی که در پاییز کاشته می شوند استفاده از کود ازته در پاییز و به دنبال آن در بهار و به صورت سرک، احتمال دارد بهترین ترکیب برنامه کوددهی برای تولید بهینه باشد.

فسفر باید قبل یا در زمان کاشت بذر بلافاصله استفاده شود که به دلیل عدم پویایی آن در خاک است. سرک دادن فسفر برای اثر بر تولید محصول قابل انتظار نیست زیرا فسفر ممکن است نزدیک سطح خاک باند شده و به سمت ریشه ها حرکت نکند. 

دادن پتاسیم به عنوان استارتر نشان داده شده است که تولید گندم بهاره را به دلیل ضعف انتشار و پخش در خاک های نواحی سرد افزایش داده است. 

زمان استفاده از گوگرد می تواند بر موثر بودن آن به طور واقعی ثمربخش باشد به ویژه برای گوگرد اولیه که قبل از اینکه قابل جذب شود نیاز به اکسیده شدن دارد. برای مثال پخش سطحی گوگرد اولیه قبل از کاشت باعث می شود تولید دانه گندم به طور معنی داری بیشتر از زمانی باشد که پخش سطحی بعد از کاشت گندم انجام می شود. 

تولید دانه و کیفیت آن ممکن است توسط استفاده از کود ازته در اواسط و اواخر فصل رشد موثر باشد زیرا بیشتر ازت گیاه به سمت دانه جابجا می شود تا پروتئین ساخته شود. برای مثال استفاده از 40 کیلوگرم ازت در هکتار سبب افزایش پروتئین دانه گندم بهاره به میزان 0.5 تا 2 درصد در مونتانا گردید. 

منبع:

http://landresources.montana.edu/nm/documents/NM11.pdf