شناخت مواد مغذی ضروی- بخش دوم: عناصر قابل حرکت و ثابت
هر کدام از مواد مغذی که برای رشد گیاه مهم هستند دارای توانایی حرکتی متفاوتی در داخل گیاه می باشند. آگاهی از نحوه حرکت این عناصر می تواند در تشخیص مشکلات ناشی از کمبود آنها مفید باشد.
مواد مغذی پس از ورود به گیاهان ، به جایی که مورد نیاز هستند منتقل می شوند که به طور معمول نقاط در حال رشد می باشند. پس از اینکه عناصر با مواد موجود در گیاه یکی شوند و جزیی از آنها شوند برخی از عناصر غیرقابل تحرک شده و لی برخی دیگر می توانند دوباره قابل تحرک و جابجایی شوند. این عناصر شامل ازت، فسفر، پتاسیم، منیزیم، کلر، مولیبدن و نیکل می باشند.
عناصر بی حرکت در اصل در گیاه قفل می شوند و در همان سلول یا بافت خواهند ماند. این عناصر عبارتند از: گوگرد، کلسیم، آهن، منگنز، مس، روی، بر
آنهایی که قابلیت حرکت یا جابجایی مجدد را دارند محل اصلی خود را ترک کرده و به مناطقی نیاز بیشتری به آنها می باشد حرکت کنند. دانستن قابل حرکت بودن یا بی حرکت بودن عنصر می تواند در تشخیص علائم کمبود مفید باشد
از آنجا که عناصر بی حرکت به راحتی در داخل گیاه حرکت نمی کنند ، هنگامی که علائم کمبود رخ می دهد ، آنها در قسمتهایی که به تازگی رشد کرده اند دیده می شوند(همانند برگ های جوان). هنگامی که در عناصر متحرک محدودیت و کمبود رخ می دهد این عناصر می توانند از قسمت های مسن تر جدا شده و به جایی که بیشترین نیاز را دارد منتقل شوند. لذا در این حالت علائم کمبود در قسمت های مسن دیده می شود(همانند برگ های پیر).
برای ظهور علائم کمبود مواد مغذی در گیاهان به یک مدت زمان معینی یا دوره خاصی از زندگی گیاه نیاز است و در شروع رشد گیاه علائم کمبود مواد مغذی ظاهر نمی شوند زیرا در این مرحله، رشد به اندازه کافی سریع نیست یا حجم عناصر مورد نیاز به اندازه کافی زیاد نیست. کمبودها اغلب در زمانی ظاهر می شوند که گیاه در حداکثر رشد می باشد یا اینکه تقاضا برای مواد مغذی زیاد است نظیر مرحله تولید میوه.
دلایل مختلفی در رخ دادن کمبود مواد مغذی در گیاهان وجود دارد. مهمترین دلیل مربوط به زمانی است که مواد مغذی خاک به اندازه کافی زیاد نیست. خاکهای شنی معمولا به دلیل قابلیت بالا در شسته شدن مواد مغذی از خاک، دارای موادمغذی قابل حل کمی هستند. در برخی مواقع در خاک عنصر به اندازه کافی وجود دارد اما قابل جذب نیست که این امر به دلیل PH خیلی زیاد یا خیلی کم بوده یا اینکه دمای خاک برای جذب مواد مغذی خیلی پایین می باشد. از دلایل دیگر می توان به آبیاری زیادی یا کم و یا فشردگی خاک اشاره کرد. باید به خاطر سپرد که مواد مغذی معدنی در خاک قرار دارند و هر عاملی که جذب آب را مختل کند جذب مواد غذایی را نیز مختل خواهد کرد.
منابع:
https://nrcca.cals.cornell.edu/nutrient/CA1/CA010102.php
