استفاده از کود دامی درکشاورزی

کود دامی یک اصلاح کننده با ارزش خاک برای خاک مزارع و همچنین باغبانی خانگی است. این ماده نه تنها مواد مغذی اصلی (نیتروژن ، فسفر و پتاسیم) و عناصر ریز مغذی را برای رشد گیاه فراهم می کند ، بلکه منبع ماده آلی نیز می باشد.

 محاسن ماده آلی در کود دامی 

 افزایش ماده آلی خاک باعث بهبود ساختمان خاک ، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک های شنی ، بهبود زهکشی در خاک های رس ، منبع رشد مواد مغذی آهسته رهش (موادی هستند که مغذی که به آرامی در خاک آزاد می کنند) و تقویت رشد میکرو ارگانیسم مفید خاک می شود. این فصولات حیوانی که به عنوان کود استفاده می شود معمولاً از حیوانات گیاه خوار مانند گاو ، گوسفند ، مرغ و غیره می باشند (هرگز از فضولات گربه ، سگ یا خوک به عنوان کود برای گیاهان یا تهیه کمپوست استفاده نکنید.)

ازت موجود در کود دامی

ازت موجود در کود به یکباره برای رشد گیاه قابل جذب نیست زیرا بخش زیادی از آن به شکل های مختلف باند شده باشد و قابل جذب نباشند. . ازت آلی موجود در کود دامی زمانی برای گیاهان قابل جذب می شود که توسط میکروارگانیسم های خاک تجزیه شده و ازت موجود درکود به آمونیوم تبدیل شود که این فرآیند در طول یک سال انجام می گیرد، مقدار واقعی این تبدیل به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

- به حیوانی که از آن کود تهیه شده است

- نوع بستر استفاده شده برای استراحت دام و اختلاط آن با فضولات دامی

- دما

- رطوبت 

- نحوه فرآوری کود

به طور کلی ، حدود 30 تا 50 درصد ازت آلی در سال اول قابل جذب می شود و پس از آن باقیمانده ازت به تدریج کاهش می یابد.

کود تازه

ازت کودهای تازه 

کودهای تازه به طور معمول مقدار زیادی آمونیوم یا ازت محلول دارند. این شکل های ازت باعث می شود مقدار ازت قابل جذب در کود تازه بیشتر از کود کمپوست شده یا پوسیده باشد. کود مرغی آمونیاک زیادی دارد و در صورت استفاده بیش از حد به راحتی باعث سوختن گیاه (مرگ گیاه) شود. به دلیل مقادیر زیاد ازت آمونیاکی در کود تازه ، باید در مدت زمان 12 ساعت پس از استفاده با 15 تا 20 سانتیمتر از خاک مخلوط شود. بدون اختلاط با خاک، بسیاری ازازت محلول به صورت آمونیاک به اتمسفر تبخیر شده و از بین می رود. اگر کود با مواد بستر (نظیر کاه یا خاک اره یا ...) مخلوط شده باشد، ازت موجود در کود رقیق و کمتر می شود. اگر مقدار زیادی کاه یا خاک اره در کود وجود داشته باشد ، ازت قابل جذب برای گیاه ممکن است با افزایش نسبت کربن به ازت، کاهش یابد. کربن بیشتر نسبت به نیتروژن (بیشتر از 25 به 1) سبب حبش و باند شدن ازت می شود.

نمک ها در کود تازه

در کود تازه ، نمک های مختلف نیز زیاد است - به ویژه در کود مرغی ، بوقلمون یا کود سایر پرندگان. برای جلوگیری از صدمه حاصل از نمک ها به گیاهان، ضروری است قبل از کاشت هر چیزی در مرزعه یا خاک، بعد از اختلاط کود با خاک به مدت 3 تا 4 هفته صبر گردد.

بذر علف های هرز در کود تازه

کود تازه ممکن است حاوی مقدار زیادی بذر علف های هرز باشد که می تواندبا رشد علف های هرز بعد از استفاده کود در زمین، به مشکل منجر شود. کود اسبی در این زمینه بدنام است زیرا این حیوانات آنچه را که می خورندهمانند دام های دیگر هضم نمی کنند ، و دانه ها از طریق دستگاه گوارش اسب و دست نخورده عبور کرده و دفع می شوند.

زمان استفاده از کود تازه در مزرعه

به دلیل پتانسیل انتقال عوامل بیماری زای انسانی نطیر E. coli (باکتری بیماری زا در دستگاه گوارش انسان) ، کود تازه را هرگز در کشت میوه ها و سبزیجات استفاده نشود. اگر محصولاتی که پرورش داده می شود که قسمت خوراکی آن با خاک در تماس می باشد (مانند هویج ، چغندر یا سیب زمینی) باید حداقل چهار ماه قبل از برداشت محصول، کودهای تازه با خاک مخلوط شده باشد. برای سایر محصولات خوراکی ، حداقل 3 ماه قبل از برداشت محصول باید کودهای تازه در مزرعه استفاده شده باشد. با لحاظ کردن چهار ماه یا همچنین فصل رشد محصول ،  این معنی را خواهد داد که باید فقط در پاییز کود تازه استفاده شود. نه در بهار و نه در فصل رشد و در هر منطقه ای که محصولات غذایی کاشته می شود.

کود کمپوست شده (پوسیده)

ویژگی های کود پوسیده نسبت به کود تازه

برخی از مشکلات کود تازه نظیر بو در کود پوسیده از بین می رود. از آنجا که این کود رطوبت کمتری دارد  سبک تر بوده و حمل و نقل آن آسان تر است و در صورتی که دمای آن در زمان کپه شدن و انجام فرآیند کمپوست به بیشتر از 60 درجه سانتیگراد برسد  ممکن است بذر علفهای هرز و پاتوژن ها از بین بروند. اما نمک های موجود در آن ممکن است غلیظ تر شده و مقداری از ازت آن نیز از بین برود. البته مواد آلی آن از حالت پایدار تری برخوردار خواهند بود.  قابلیت جذب ازت در کود پوسیده کمتر بوده اما در مقایسه با کودهای تازه، این کود سهم بیشتری در مقدار ماده آلی خاک دارا خواهد بود.

افزدون کود پوسیده به خاک

با این حال ، اگر کود پوسیده به مفدار زیاد استفاده نشود ممکن است به تنهایی قادر به تامین کلیه مواد مغذی گیاهان برای رشد بهینه و سریع را نداشته باشد. بعد از افزودن کودپوسیده،  مهم نیست که فوراً با خاک مخلوط شود (برخلاف کود تازه) ، اما هر زمان که امکان پذیر باشد اختلاط آن با خاک و به عمق 15 تا 20 سانتیمتر توصیه می شود تا بیشترین کارآیی را نشان دهد. اگر کود پوسیده در بهار پخش می شود ، بهتر است حداقل یک ماه قبل از کاشت محصولات صبر کرد تا فعالیت میکروبی در آن رخ داده و در جوانه زنی بذر نیز مداخله نکند.

چفدر کود باید در مزرعه یا باغچه استفاده کرد؟

اگر از کودهای بسته بندی شده استفاده شود بر روی آن میزان استفاده و مقدار مواد غذایی آن درج شده است اما اگر کود تازه یا پوسیده به صورت فله ای یا باز خریداری شده باشد میزان استفاده از آن مشکل خواهد زیرا میزان استفاده از آن به مقدار خیلی زیاد یا کم یا مناسب نامشخص است.

تصویر 1- مقدار مواد مغذی کود دامپروری ها بسته به عوامل زیادی متفاوت است

 مقدار مواد مغذی کود دامپروری ها بسته به عوامل زیادی متفاوت است. قابلیت جذب مواد مغذی موجود در کود برای رشد گیاه به تجزیه و ترکیب اجزای آلی آن بستگی دارد. بطور کلی بعد از استفاده کود در مزرعه، 70 تا 80 درصد فسفر و 80 تا 90 درصد پتاسیم آن  در سال اول قابل جذب خواهد بود. محاسبه قابل جذب بودن ازت پیچیده تر است زیرا به فعالیت میکروبی وابسته است تا آن را برای جذب در دسترس قرار دهد.

مقدار پیشنهادی کود تازه یا پوسیده برای تأمین حدود0.1 کیلوگرم گرم ازت قابل جذب در هر 10 مترمربع:

یک سطل 20 لیتری حدود 11 کیلوگرم کود تازه یا کمپوست را در خود جای داده است ، بنابراین می توان بدون وزن کردن مواد ، مقدار مصرف را تخمین زد. به عنوان مثال ، از سه سطل 20 لیتری پر از کود گاوی تازه بدون بستر را می توان برای یک  باغچه 3 در 3 متری استفاده کرد تا 0.1 کیلوگرم ازت قابل جذب اضافه شود. برای اعمال همان مقدار ازت باید 8 سطل کود دامی کمپوست گاوی را در همان اندازه اضافه کرد.

ادامه دارد

منابع:

https://wimastergardener.org/article/using-manure-in-the-home-garden/